Czy “ustrojowa” komisja kodyfikacyjna zignoruje opinię Komisji Weneckiej ws. neosędziów?
W najbliższy wtorek odbędzie się pierwsze posiedzenie “ustrojowej” komisji kodyfikacyjnej od czasu opublikowania opinii przez Komisję Wenecką dotyczącej sytuacji tzw. neosędziów. Jak wynika z protokołów posiedzeń komisji, do których dostęp uzyskała “Rzeczpospolita”, większość członków komisji dotychczas odrzucała rozwiązania sugerowane przez Komisję Wenecką.
Dwa podejścia do kwestii neosędziów
Aktualnie nad problemem neosędziów pracują równolegle dwa organy:
1. Ministerstwo Sprawiedliwości opracowujące projekt ustawy o przywracaniu ładu konstytucyjnego w sądownictwie.
2. Komisja kodyfikacyjna ustroju sądownictwa i prokuratury, która pracuje nad ustawą dotyczącą skutków uchwał Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) podjętych w latach 2018–2024.
Projekt komisji kodyfikacyjnej zakłada, że uchwały KRS z tego okresu nie mają mocy prawnej. W związku z tym wszyscy sędziowie powołani na ich podstawie będą zobowiązani do ponownego udziału w konkursach organizowanych przez nową KRS, z wyjątkiem tych, którzy wcześniej pełnili inne funkcje w sądownictwie, takich jak asesorzy czy asystenci sędziów. Nowo mianowani sędziowie mieliby być delegowani na dotychczas zajmowane stanowiska na maksymalnie dwa lata, chyba że prezes sądu zdecyduje inaczej.
Odmowa weryfikacji indywidualnej
Komisja kodyfikacyjna konsekwentnie opowiada się za odrzuceniem tzw. weryfikacji indywidualnej sędziów. Wg przewodniczącego komisji, prof. Krystiana Markiewicza, prawo do sądu ma być gwarantowane przez możliwość odwołania się od decyzji KRS do Sądu Najwyższego. Jednak według Komisji Weneckiej takie rozwiązanie jest niewystarczające – sędziowie powinni mieć możliwość odwołania się od decyzji o cofnięciu awansu, a ustawowe cofnięcie ich na poprzednie stanowiska jest niedopuszczalne.
Wątpliwości dotyczące weryfikacji
Komisja kodyfikacyjna uzasadnia swoje stanowisko szczególną sytuacją polskiego sądownictwa. W przeciwieństwie do krajów takich jak Albania czy Mołdawia, gdzie przeprowadzono weryfikację sędziów ze względu na korupcję lub brak kompetencji, w Polsce problem dotyczy wadliwości procedury powołania. Dlatego wielu członków komisji, w tym prof. Piotr Tuleja, były sędzia Trybunału Konstytucyjnego, opowiada się za regulacjami systemowymi, a nie indywidualną oceną sędziów.
Zalecenia Komisji Weneckiej
Komisja Wenecka wskazuje na konieczność zagwarantowania sędziom drogi sądowej w przypadku cofnięcia ich powołań. Choć przeniesienie sędziów na poprzednio zajmowane stanowiska ustawą jest uznawane za niedopuszczalne, możliwe byłoby takie działanie pod warunkiem, że zapewniona będzie możliwość odwołania się do sądu.
Przyszłość reformy
Pojawia się pytanie, w jakim stopniu komisja kodyfikacyjna uwzględni rekomendacje Komisji Weneckiej. Z jednej strony, większość członków komisji odrzucała koncepcję indywidualnej weryfikacji jako niepraktyczną przy dużej liczbie kontrowersyjnych powołań. Z drugiej strony, opinia Komisji Weneckiej stawia nowe wyzwania.
Jednym z głównych problemów pozostaje zapewnienie prawa do sądu w rozsądnym terminie, bez tworzenia dodatkowego chaosu w wymiarze sprawiedliwości. Wymaga to wyważonej decyzji i skutecznych rozwiązań, które nie doprowadzą do paraliżu sądownictwa, a jednocześnie odbudują zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości.
???? Kontakt:
Kancelaria Adwokacka Adwokat Radosław Krakowiak
ul. Świętego Leonarda 1/28
25-311 Kielce
Tel. 535 866 000
krakowiak.radoslaw@gmail.com
#neosedziowie #sąd #prawo #prawnik #prawoKonstytucyjne #sądownictwo #komisjaWenecka #reformaSądownictwa #ustawy #prawnikKielce #KRS #WymiarSprawiedliwości #konstytucja #prawoPolskie