Odrzucenie spadku – kluczowe informacje ⚖️
Odrzucenie spadku to ważna instytucja prawa spadkowego, pozwalająca uniknąć niechcianych konsekwencji dziedziczenia, w tym przede wszystkim odpowiedzialności za długi spadkowe. Aby skutecznie odrzucić spadek, należy złożyć odpowiednie oświadczenie przed sądem lub notariuszem w przewidzianym terminie.
W tym artykule omówimy m.in.:
✅ Jakie skutki powoduje odrzucenie spadku?
✅ W jakim terminie można odrzucić spadek?
✅ Jak złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
✅ Jak wygląda odrzucenie spadku w imieniu dziecka?
✅ Co może zrobić wierzyciel pokrzywdzony odrzuceniem spadku?
✅ Czym różni się odrzucenie spadku od zrzeczenia się dziedziczenia?
Na czym polega odrzucenie spadku?
Z chwilą śmierci spadkodawcy spadkobierca nabywa spadek z mocy prawa, ale może go przyjąć lub odrzucić. Odrzucenie spadku oznacza, że spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku – nie dziedziczy ani majątku, ani długów.
Zgodnie z art. 1012 Kodeksu cywilnego, spadkobierca ma trzy możliwości:
Przyjąć spadek wprost – odpowiada w pełni za długi spadkowe.
Przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza – odpowiada za długi tylko do wysokości aktywów spadkowych.
Odrzucić spadek – traci wszelkie prawa i obowiązki związane ze spadkiem.
Kto może odrzucić spadek?
Osoba pełnoletnia posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych – może złożyć oświadczenie samodzielnie.
Osoba małoletnia lub ubezwłasnowolniona – oświadczenie składa jej przedstawiciel ustawowy, ale wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego.
Osoby prawne i jednostki organizacyjne – oświadczenie składają ich statutowe organy.
Ważne: Oświadczenie można złożyć osobiście lub przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo musi mieć formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym.
Jaki jest termin na odrzucenie spadku?
6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku (art. 1015 § 1 KC).
Brak złożenia oświadczenia w tym terminie skutkuje przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza(odpowiedzialność za długi tylko do wartości majątku spadkowego).
Zmiany w przepisach od 2023 roku: Jeśli spadkobierca złoży do sądu wniosek o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed upływem terminu, to termin zostanie zachowany niezależnie od daty jego rozpatrzenia.
Odrzucenie spadku w imieniu dziecka
Rodzice mogą odrzucić spadek w imieniu dziecka, ale wymaga to zgody sądu opiekuńczego, chyba że dziecko dziedziczy tylko dlatego, że jeden z rodziców wcześniej odrzucił spadek – wówczas zgoda sądu nie jest wymagana.
Rodzice muszą przedłożyć sądowi:
✅ Oświadczenie o przysługiwaniu im władzy rodzicielskiej.
✅ Zgodę drugiego rodzica (chyba że oświadczenie składają wspólnie).
✅ Informację o odrzuceniu spadku przez innych spadkobierców.
Oświadczenie składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
Odrzucenie spadku a wierzyciele
Spadkobierca, który odrzuca spadek, może chcieć uniknąć spłaty swoich długów kosztem wierzycieli. W takiej sytuacji wierzyciele mogą wystąpić do sądu o uznanie odrzucenia spadku za bezskuteczne (art. 1024 KC).
Termin na zaskarżenie odrzucenia spadku przez wierzyciela:
6 miesięcy od dnia, w którym wierzyciel dowiedział się o odrzuceniu spadku, ale nie dłużej niż 3 lata od jego odrzucenia.
Jak odrzucić spadek?
✅ Przed sądem – ustnie lub na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym.
✅ Przed notariuszem – w formie aktu notarialnego.
Oświadczenie musi zawierać:
Dane spadkodawcy (imię, nazwisko, datę i miejsce śmierci).
Tytuł powołania (np. testament, dziedziczenie ustawowe).
Treść oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Wykaz innych znanych spadkobierców.
Nie można odrzucić spadku pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu – takie oświadczenie jest nieważne.
Czy można cofnąć odrzucenie spadku?
Nie! Oświadczenie o odrzuceniu spadku jest nieodwołalne. Można jednak uchylić się od jego skutków, jeśli złożono je:
Pod wpływem błędu – np. błędnie oceniono wartość długów spadkowych.
Pod przymusem lub groźbą.
W takim przypadku konieczne jest zatwierdzenie przez sąd w ciągu roku od wykrycia błędu lub ustania stanu obawy(art. 1019 KC).
Odrzucenie spadku a upadłość
Jeśli spadkobierca jest w trakcie postępowania upadłościowego, nie może odrzucić spadku – automatycznie wchodzi on do masy upadłości.
Odrzucenie spadku a zrzeczenie się dziedziczenia
Zrzeczenie się dziedziczenia to umowa zawarta z przyszłym spadkodawcą za jego życia (w formie aktu notarialnego).
Odrzucenie spadku następuje po śmierci spadkodawcy i dotyczy tylko spadkobiercy składającego oświadczenie.
Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje także jego zstępnych, chyba że umowa stanowi inaczej.
Podsumowanie
Odrzucenie spadku to skuteczny sposób na uniknięcie niechcianego dziedziczenia, zwłaszcza długów spadkowych.
Termin: 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o spadku.
Sposób złożenia: przed sądem lub notariuszem.
Oświadczenie jest nieodwołalne, ale można uchylić się od jego skutków w wyjątkowych sytuacjach.
Masz pytania? Skontaktuj się z naszą kancelarią!
Kancelaria Adwokacka Adwokat Radosław Krakowiak
ul. Świętego Leonarda 1/28, 25-311 Kielce
Tel. 535 866 000
krakowiak.radoslaw@gmail.com
#prawo #spadki #odrzuceniespadku #prawospadkowe #prawnik #poradyprawne #Kielce