Testament to dokument, w którym testator wyraża swoją ostatnią wolę. Aby był on ważny, musi zostać sporządzony przez osobę posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych, czyli mającą ukończone 18 lat i nieubezwłasnowolnioną. Nie zawsze jednak testament pozostaje w mocy – istnieją sytuacje, w których można go skutecznie podważyć.
Czy można podważyć testament?
Podważenie testamentu jest możliwe po śmierci testatora, najczęściej w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku lub przy sporządzaniu aktu poświadczenia dziedziczenia. Jeśli sprawa trafia do sądu, wszyscy uczestnicy postępowania otrzymują odpis testamentu i mają możliwość zgłoszenia swoich zastrzeżeń.
W przypadku notarialnego potwierdzenia dziedziczenia, wszyscy zainteresowani muszą stawić się w kancelarii. Jeśli jakakolwiek osoba zgłosi sprzeciw wobec testamentu, sprawa automatycznie trafia do sądu, ponieważ notariusz nie ma prawa sporządzić aktu dziedziczenia w sytuacji sporu.
Jakie testamenty można podważyć?
Każdy rodzaj testamentu można zakwestionować, ale w praktyce niektóre są łatwiejsze do podważenia niż inne.
Testament własnoręczny – częściej podważany ze względu na możliwość sfałszowania, błędów formalnych czy wątpliwości co do stanu świadomości testatora.
Testament notarialny – trudniejszy do zakwestionowania, ponieważ sporządza go notariusz, który sprawdza świadomość testatora i dba o poprawność dokumentu. W razie sporu jego zeznania mają dużą wagę dowodową.
Kiedy testament jest nieważny?
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, testament może być nieważny, jeśli wystąpiły następujące okoliczności:
Brak świadomości lub swobody testatora – np. spisanie testamentu pod wpływem choroby psychicznej, silnych leków lub presji osób trzecich.
Błąd – jeżeli testator działał w błędnym przekonaniu co do istotnych okoliczności, np. sądził, że ktoś z rodziny już nie żyje.
Groźba – jeśli testament został sporządzony pod przymusem, w warunkach zastraszenia.
Testament wspólny – polskie prawo nie dopuszcza testamentów sporządzonych przez więcej niż jedną osobę, np. wspólnego testamentu małżonków.
Jak podważyć testament?
Podważenie testamentu wymaga przedstawienia odpowiednich dowodów i wykazania podstaw jego nieważności. Można tego dokonać jedynie w sądzie – notariusz nie ma uprawnień do rozstrzygania takich sporów.
Dowody na nieważność testamentu mogą obejmować zeznania świadków, dokumentację medyczną testatora, ekspertyzy grafologiczne (w przypadku testamentów własnoręcznych) oraz inne dowody potwierdzające wadliwość oświadczenia woli.
Termin na podważenie testamentu – zgodnie z art. 945 § 2 kodeksu cywilnego, zarzut nieważności testamentu można podnieść w ciągu trzech lat od dnia, w którym osoba zainteresowana dowiedziała się o przyczynie nieważności, ale nie później niż dziesięć lat od otwarcia spadku.
Kto może podważyć testament?
O nieważność testamentu może wnioskować zarówno:
✅ Spadkobierca ustawowy – czyli osoba, która dziedziczyłaby spadek, gdyby nie istniał testament.
✅ Spadkobierca testamentowy – inna osoba powołana do spadku, która ma wątpliwości co do autentyczności testamentu.
✅ Osoba uprawniona do zachowku – jeśli uzna, że testament został sporządzony w niewłaściwy sposób.
Czy podważenie testamentu wiąże się z kosztami?
Samo zgłoszenie zarzutu nieważności testamentu nie wiąże się z opłatami sądowymi. Jednak koszty mogą pojawić się w związku z koniecznością skorzystania z usług adwokata lub przeprowadzenia ekspertyz (np. grafologicznej).
Podsumowanie
Podważenie testamentu jest możliwe, ale wymaga solidnych dowodów. Aby uniknąć sporów spadkowych, warto sporządzić testament w sposób staranny i zgodny z przepisami. Jeśli masz wątpliwości co do jego ważności, skonsultuj się z prawnikiem, który pomoże Ci ocenić szanse na skuteczne zakwestionowanie dokumentu.
Masz pytania dotyczące dziedziczenia? Skontaktuj się z nami!
Kancelaria Adwokacka Adwokat Radosław Krakowiak
ul. Świętego Leonarda 1/28, 25-311 Kielce
Tel. 535 866 000
krakowiak.radoslaw@gmail.com